Tego nie wiedziałeś o zorzy polarnej. Ciekawostki o tym niezwykłym zjawisku
Zjawisko zorzy polarnej jest naprawdę ciekawe. Warto dowiedzieć się o nim nieco więcej.
Zorza polarna to piękne tańczące wstęgi światła, które urzekają ludzi od tysiącleci. Nawet jeśli ktoś nie widział jej osobiście, kojarzy to jak efektownie wygląda z licznych zdjęć publikowanych w internecie.
Czym właściwie jest to zjawisko? Jak powstaje i dlaczego możemy je zaobserwować? Oto ciekawostki na temat zorzy polarnej, które czynią ją jeszcze bardziej interesującą.
Ciekawostki o zorzy polarnej
Na Ziemi zorze występują na wysokich szerokościach geograficznych, głównie za kołami podbiegunowymi, chociaż w sprzyjających warunkach bywają widoczne nawet w okolicach 50. równoleżnika. Zdarza się, że zorze polarne obserwowane są nawet w krajach śródziemnomorskich.
Co ciekawe, w zależności od tego, na której półkuli występuje, ma inną łacińską nazwę. Na północnej zorza jest określana nazwą aurora borealis, a południowa zorza polarna nosi nazwę aurora australis.
Zorza jest tak popularnym i wyczekiwanym zjawiskiem, że ponad połowa turystów, którzy udają się do krajów, gdzie można ją zobaczyć, stwierdza, że chciałaby doświadczyć jej na żywo.
Jak powstaje?
Zorza polarna powstaje, gdy naenergetyzowane cząsteczki ze Słońca uderzają w górną atmosferę Ziemi z prędkością do 45 milionów mil na godzinę, ale pole magnetyczne naszej planety chroni nas przed tym atakiem. Skąd biorą się te cząsteczki? Z burz magnetycznych na naszej najbliższej gwieździe. Ogromne ilości naładowanych protonów i elektronów o wysokiej energii tworzą wiatr słoneczny. Podczas rozbłysków Słońce wyrzuca większe ilości takich cząstek.
Schwytane przez ziemską magnetosferę cząstki poruszają się po torze o kształcie helisy, wzdłuż linii pola magnetycznego łączących obydwa ziemskie bieguny magnetyczne, powodując wzbudzenia atomów w obszarze polarnym, a skutkiem tego świecenie zorzowe.
Świecenie zorzowe tworzy ponad 270 linii emisyjnych, głównie tlenu i azotu.
Różne kolory
Kolor zależy od wysokości, na której następuje wzbudzenie atomów i od rodzaju atomu. Zorze polarne zazwyczaj mają kolory zielony, czerwony, bordowy lub purpurowy.
Za zieloną barwę odpowiada tlen, niebieską lub fioletową – wodór i hel, Żółta to mieszanka azotu oraz tlenu. Różne kombinacje pierwiastków dają inne odcienie, co sprawia, że zorze różnią się od siebie i każda jest wyjątkowa na swój sposób.
Poza kolorami wyjątkowości nadaje również kształt zjawiska. Może występować w postaci kolorowych promieni, smug, łuków czy wstęg.
Dawne wierzenia
W dawnych wierzeniach Skandynawii pojawienie się zorzy polarnej było uznawane za zapowiedź wojny. Ludzie sądzili, że te niezwykłe światła na niebie są odbiciem blasku zbroi walkirii, czyli mitycznych wojowniczek służących Odynowi.
W Finlandii zorzę określa się słowem revontulet, co można tłumaczyć jako „lisi ogień”. Nazwa ta pochodzi z fińskiego folkloru, który opowiadał, że zorze powstają, gdy lis biega po śniegu, a jego ogon wznieca iskry na niebie.
Łacińskie określenie aurora borealis, oznacza spotkanie rzymskiej bogini jutrzenki Aurory z greckim bogiem północnych wiatrów – Boreaszem.
Wielu rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej wierzyło, że zorza polarna jest związana z duchami zmarłych. Światła oznaczały dusze, które poruszają się po niebie, tańcząc i bawiąc się. Zorza miała też związek z komunikacją między światem żywych a dawnymi przodkami.
Turystyka
Turyści, którzy bardzo chcą doświadczyć zorzy polarnej, często wybierają konkretne miejsca na północy. W miesiącach zimowych widoczna jest ona m.in. na Islandii, na Grenlandii, w Norwegii i Finlandii.
Zorzę polarną ujrzeć można także na Alasce i w północnych częściach Kanady, a także w Rosji.
Wiele lokalnych biur podróży w Norwegii, Finlandii czy na Islandii organizuje krótkie wyprawy w celu oglądania pięknych rozbłysków światła na nocnym niebie.
Istnieje nawet popularny hotel w Laponii – Kakslauttanen Arctic Resort, który oferuje specjalne szklane igloo z przezroczystymi dachami. Umożliwiają one wygodne oglądanie zorzy polarnej z łóżka.
Zorza polarna na innych planetach
Zorze polarne występują nie tylko w obrębie naszej planety. Badacze kosmosu zaobserwowali ją również m.in. na Saturnie i Jowiszu czyli na największych planetach Układu Słonecznego.
Prawdopodobnie zjawisko zorzy może występować na wszystkich innych, pozasłonecznych planetach, które posiadają pole magnetyczne i magnetosferę poddaną oddziaływaniu wiatru gwiazdowego.
