Ten ciekawy artefakt może świadczyć o rytuałach sprzed ponad 35 000 lat
Oto jeden z najstarszych dowodów na rytuały przeprowadzane przez człowieka.
Archeolodzy odkryli tajemniczą rzeźbę, która przypomina skorupę żółwia. Naukowcy szacują, że jej wiek to ponad 35 000 lat. Znalezisko prawdopodobnie służyło do rytuałów, a co za tym idzie – poszerza wiedzę o praktykach prehistorycznych ludzi.
Co więcej można powiedzieć o tej interesującej rzeźbie? Jakie wnioski mają badacze?
Rzeźba żółwia sprzed 35 000 lat
9 grudnia 2024 roku na stronie czasopisma Proceedings of the National Academy of Sciences ukazał się artykuł o ciekawym znalezisku, jakim jest rzeźba odnaleziona w Jaskini Manot w północnym Izraelu. Ten prosty przedmiot może być jednym z najstarszych dowodów na rytualne praktyki w tym regionie.
Sama rzeźba nazywana jest skorupą żółwia, ponieważ jej górna część zawiera rowki układające się w wzór przypominający skorupę tego zwierzęcia. Została wykonana z dolomitowego kamienia o wadze 28 kg. Ma średnicę około 30 centymetrów. Archeolodzy znaleźli ją w centralnym punkcie komnaty głęboko w jaskini, daleko od miejsc codziennej aktywności. Nie wiadomo dokładnie do czego mogła służyć ani co tak naprawdę przedstawia, ale badacze sugerują, że był to przedmiot wykorzystywany podczas rytuałów.
Israel Hershkovitz, antropolog z Uniwersytetu Tel Awiwu i współautor badań, tłumaczy, że fragmenty „skorupy” mogły reprezentować różne grupy zintegrowane w jednej społeczności.
Wiek znaleziska to około 35 000 do nawet 37 000 tysięcy lat, czyli wykonano je w okresie wczesnego górnego paleolitu.
W artykule czytamy:
Rozszerza to nasze rozumienie okresu górnego paleolitu poza kulturę materialną i zapewnienie bytu, zagłębiając się w bardziej efemeryczną sferę rytualnego życia ludzi.
Identyfikacja wspólnych rytuałów w paleolicie ma znaczenie naukowe, ponieważ odzwierciedla ekspresję tożsamości zbiorowej i utrzymanie spójności grupy.
W okresie górnego paleolitu ludzie tworzyli nowe, bardziej zaawansowane narzędzia kamienne, ale także rozwijali społeczne tradycje. Jednym z najstarszych dowodów na praktyki rytualne jest figurka z Niemiec, której wiek to około 40 tysięcy lat. Znalezisko z Izraela jest niewiele młodsze.
Jaskinia Manot
Jaskinię Manot odkryto przypadkowo w 2008 roku podczas prac budowlanych, a kamień odnaleziono pięć lat później, w 2013 roku. Znajdował się we wnęce w tylnej ścianie komory oddzielonej od obszarów mieszkalnych stalaktytami i stalagmitami. W tym miejscu zauważono także ślady popiołu drzewnego, co sugeruje, że oświetlano je ogniem. Dobra akustyka pomieszczenia również wskazuje na to, że mogło być one używane do organizowania rytuałów i spotkań.
Wykazano, że spotkania te odbywały się w odrębnym kompleksie rytualnym i koncentrowały się wokół wygrawerowanego obiektu w najgłębszej części jaskini Manot.
Skrupulatna analiza kształtu przekroju rowków i zauważalna obecność mikro zadrapań na ścianach rowków potwierdziła ich antropogeniczne pochodzenie.
W pobliżu wygrawerowanego głazu znaleziono także znaczną obecność cząstek popiołu drzewnego. Odkrycie to dostarcza dowodów na używanie ognia do oświetlania ciemnej, głębokiej części jaskini podczas rytuałów.
„Skorupa żółwia” była prawdopodobnie rodzajem totemu czy figurki religijnej. Analizy wykazały, że rowki na kamieniu są dziełem ludzkim, a ich kształt i mikroślady potwierdzają precyzyjną obróbkę narzędziami z epoki. Badacze sugerują, że motyw żółwia był silnie powiązany z długowiecznością, stabilnością i mądrością, stąd też pojawiał się w mitach i wierzeniach na całym świecie. Wzmianki o tych zwierzętach znaleźć można zarówno w hinduizmie, mitologii chińskiej czy rdzennych wierzeniach Ameryki Północnej.
Według badaczy odnaleziona rzeźba mogła być przedmiotem używanym podczas spotkań, które miały na celu poszerzanie panujących wtedy wyznań i rozwijanie praktykowanych rytuałów. Naukowcy zaznaczają, że artefakt mógł mieć duże znaczenie w budowaniu więzi i tożsamości grupowej.
Znalezisko ma duże znaczenie, ponieważ pomaga nam lepiej zrozumieć zachowanie i wierzenia prehistorycznego człowieka z epoki paleolitu. Wtedy też rytuały były ważnym elementem integracji i rozwoju kultury.
Źródła: https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2404632121
https://www.jpost.com/archaeology/archaeology-around-the-world/article-832758
https://www.livescience.com/archaeology/35-000-year-old-tortoise-shell-carving-may-be-holy-lands-oldest-evidence-of-ritual-behavior
