Dlaczego te zwierzęta tak robią? Zagadka dzieciństwa rozwiązana
Dlaczego nietoperze śpią w taki sposób? Naukowcy odpowiadają na to nurtujące pytanie.
Świat zwierząt jest fascynujący i niesamowicie różnorodny. Na świecie istnieje wiele gatunków, które wyróżniają się na tle innych i wykazują zachowania, które są prawdziwą rzadkością. Czasem to, w jaki sposób funkcjonują, jest prawdziwą zagadką ewolucyjną.
Dzieci, które poznają nowe zwierzęta, często zadają pytania dotyczące ich nietypowego wyglądu czy stylu życia. Nie zawsze dostają na nie odpowiedzi, a z wiekiem zapominają o temacie. Warto więc odpowiedzieć na pytanie, które nurtowało wiele osób w dzieciństwie: dlaczego nietoperze śpią „do góry nogami”?
Nietoperze i wiszenie „do góry nogami”
Nietoperze to rząd ssaków, który obejmuje około 1360 różnych gatunków. Są to jedyne zdolne do aktywnego lotu ssaki, w przeważającej większości prowadzące nocny tryb życia.
Nawet osoby, które szczególnie nie interesują się zachowaniem różnych zwierząt, kojarzą, że nietoperze wyróżniają się specyficznym ułożeniem ciała podczas snu. Krótko mówiąc: zwisają głową w dół.
Motyw wiszącego nietoperza pojawia się w wielu filmach, kreskówkach czy grafikach, stąd też sporo ludzi od dziecka zastanawiało się: dlaczego nietoperze tak robią? Czy w realnym świecie naprawdę wypoczywają w tak dziwnej pozycji?
Ewolucja nietoperzy
Tara Hohoff, biolożka zajmująca się nietoperzami i koordynatorka Illinois Bat Conservation Program, udzieliła wywiadu dla serwisu Live Science i opowiedziała co nieco o nietoperzach, wyjaśniając skąd wzięła się u nich tak nietypowa pozycja snu.
Jak czytamy, to oryginalne zachowanie może wynikać z ewolucyjnej drogi, jaką przeszły nietoperze w kierunku lotu.
Gdy nietoperze ewoluowały z ssaków poruszających się po ziemi w latające stworzenia, zaczęły od szybowania, podobnie jak latające wiewiórki.
Alexander Lewis, badacz nietoperzy z California State Polytechnic University, wyjaśnia, że przodkowie współczesnych nietoperzy prawdopodobnie wspinali się na wysokie drzewa i skakali, aby szybować między pniami, co prowadziło do ewolucji silnych kończyn, które ułatwiały im wspinaczki.
- ZOBACZ – Naukowcy zdradzają prawdę o drapieżnikach szablozębnych i dlatego ich kły ewoluowały w ten sposób
Na drodze ewolucji ich przednie kończyny zaczęły przekształcać się w skrzydła, które znamy dziś. Te zbudowane są z wydłużonych palców przedniej kończyny, przedramienia, ramienia oraz błony lotnej. Tylko kciuk zakończony pazurem nie uległ wydłużeniu i nie wchodzi w skład skrzydeł.
Budowa ciała nietoperza różni się jednak od tej, którą znamy u ptaków. W szczególności mowa o lekkich i pustych w środku pneumatycznych kościach. Tara Hohoff tłumaczy, że nietoperze zwisając głową w dół, mają wygodniejszą pozycję do szybkiego rozpoczęcia lotu.
Kwestie zdrowotne
Daniel Pavuk, zoolog i przewodniczący wydziału biologii na Bowling Green State University w Ohio tłumaczy, że nietoperze mają odpowiednio rozwinięte mięśnie i ścięgna, co pozwala im wygodnie wypoczywać w tak oryginalnej pozycji.
Gdy nietoperz znajduje miejsce do odpoczynku, kurczy mięśnie przyczepione do swoich pazurów, co powoduje ich otwarcie. Gdy pazury dotykają powierzchni [na której ma się zaczepić], nietoperz rozluźnia ciało. Pozwala to ciężarowi jego ciała pociągnąć za ścięgna połączone z pazurami.
Oznacza to, że nietoperze zużywają minimalną ilość energii na zwisanie. Ich ciała są rozluźnione, a grawitacja wykonuje całą pracę za nie.
Tu pojawia się inne pytanie. Człowiek nawet po kilku chwilach w takiej pozycji poczułby zawroty głowy czy nawet jej ból. Dlaczego nietoperze nie doświadczają takich objawów?
W przeciwieństwie do ludzi, nietoperze mogą zwisać do góry nogami przez długi czas bez negatywnych skutków zdrowotnych. U człowieka skołowanie i ból wynikają z nagromadzenia się krwi w głowie. Niewielki rozmiar nietoperzy pozwala ich sercu łatwo pompować krew po całym ciele, przez co nie doświadczają dyskomfortu od wiszenia „do góry nogami”.
Daniel Pavuk informuje również, że szkielety nietoperzy przystosowały się do tej oryginalnej pozycji odpoczynku. Choć może wydawać się, że ich nogi są małe i delikatne, zwisanie głową w dół nie obciąża ich.
Ich kości nóg nie są przystosowane do długotrwałego podtrzymywania ciężaru ciała.
Nietypowa pozycja do spania ma też inne zastosowanie. Chodzi o bezpieczeństwo. Nietoperze wypoczywają najczęściej w miejscach, które są trudno dostępne dla innych drapieżników. Schronieniem tych zwierząt są najczęściej różnego rodzaju ciemne miejsca, takie jak jaskinie, piwnice, szczeliny w budynkach czy nawet studnie.
Zagrożeniem dla nietoperzy są m.in. węże czy drapieżne ssaki, takie jak lisy czy kuny, więc przebywanie pod sufitem budynków czy jaskiń jest dobrym sposobem na uniknięcie ataku.
Źródło: https://www.livescience.com/animals/why-do-bats-hang-upside-down-to-sleep
https://pl.wikipedia.org/wiki/Nietoperze
