Naukowcy zdradzają prawdę o drapieżnikach szablozębnych i dlatego ich kły ewoluowały w ten sposób
Dlaczego charakterystyczne zęby prehistorycznych kotów wyglądały w taki sposób?
Większość osób, która po raz pierwszy zobaczyła rysunki prehistorycznych drapieżników, zastanawiała się, dlaczego koty szablozębne wyglądały w ten sposób oraz czemu z czasem ich przodkowie stracili charakterystyczne uzębienie.
Temat ewolucji uzębienia tej grupy zwierząt jest niezwykle ciekawy. Naukowcy badali zachowane szczątki, by lepiej zrozumieć, jak prehistoryczne drapieżniki polowały na ofiary, jak wyglądało ich codzienne życie i dlaczego ich ewolucja poszła w takim, a nie innym kierunku.
Kły drapieżników szablozębnych
Charakterystyczne wydłużone, ostre kły, kojarzone przede wszystkim z drapieżnikami takimi, jak np. tygrys szablozębny, są naprawdę interesującym przystosowaniem zwierząt do panujących wokół nich warunków. Ewolucja tych zębów miała miejsce co najmniej pięć razy w historii ssaków. Jest to przykład konwergencji ewolucyjnej, gdzie podobne cechy wykształcają się niezależnie u niespokrewnionych organizmów.
Konwergencja to proces powstawania morfologicznie i funkcjonalnie podobnych cech w grupach organizmów odlegle spokrewnionych, z odrębnymi dla tych grup cechami pierwotnymi, w odpowiedzi na podobne lub takie same wymagania środowiskowe.
Dzisiejsze drapieżniki nie posiadają już takich zębów, jak ich odlegli przodkowie, a naukowcy starają się zrozumieć, dlaczego tak się stało oraz jak prehistoryczne zwierzęta wykorzystywały swoje wyjątkowe uzębienie. Co sprawiało, że różne gatunki wykształciły podobne kły? Najnowsze badania, opublikowane w czasopiśmie Current Biology odpowiadają na niektóre nurtujące pytania.
Zęby prehistorycznych drapieżników były smukłe, ostre i bocznie spłaszczone, więc idealnie nadawały się do polowań i przebijania ciała ofiary. Niestety kształt też miał pewne istotne wady – przez długość były bardziej podatne na łamanie niż kły współczesnych zwierząt.
Szablozębne drapieżniki zamieszkiwały ekosystemy na całym świecie. Ich skamieniałości odnaleziono w Ameryce Północnej, Europie, Afryce i Azji. Charakterystyczne kły tych zwierząt pojawił się jeszcze przed dinozaurami. Szacuje się, że miało to miejsce około 265 milionów lat temu, u grupy gadów ssakokształtnych zwanych gorgonopsydami. Gorgonopsy żyły w środkowym i późnym permie na terenach dzisiejszej południowej Afryki, Rosji i Chin.
Najbardziej znanym szablastozębnym drapieżnikiem jest smilodon, który przetrwał aż do około 10 000 lat temu. Jak czytamy na Wikipedii: w pełni dojrzały smilodon ważył około 200 kg, miał krótki ogon, potężne kończyny i dużą głowę. Wielkością zbliżony był do lwa. Kąt rozwarcia jego szczęk wynosił 120 stopni, a kły miały około 17 cm długości.
Nowe badania
Przeprowadzono analizę ponad 200 zębów różnych drapieżników, zarówno wymarłych, jak i współczesnych. Wbrew wcześniejszym założeniom, drapieżniki szablozębne nie dzieliły się na dwie kategorie, czyli zęby „sztyletowate” (długie i smukłe) oraz zęby „sierpowate” (krótkie i bocznie spłaszczone). Okazuje się, że istniało wiele podkategorii form kłów, a każde z nich sprawdzały się w nieco innych warunkach.
Przykładowo u wspomnianego smilodona, kły świetnie sprawdzały się do zadawania śmiertelnych ran z minimalnym wysiłkiem. Niestety były przy tym niezwykle podatne na złamanie.
Kły bardziej wytrzymałe, dawały gorszą skuteczność w polowaniu i wymagały użycia większej siły. Stąd też wiemy, że prehistoryczne drapieżniki miały różne strategie łowieckie, które zależały od typu ich uzębienia.
Drapieżniki szablozębne były doskonale przystosowane do polowania na duże ofiary np. mamuty, więc gdy ekosystem zaczął się zmieniać, a populacja wielkich zwierząt malała, charakterystyczne uzębienie zaczęło ewoluować.
Współczesne drapieżniki, takie jak lwy czy wilki, mają kły bardziej uniwersalne. Te pozwalają im skutecznie polować na różne gatunki zwierząt, od małych do średnich ofiar. Krótsze zęby są bardziej praktyczne, szczególnie jeśli mowa o zwierzętach, u których uzębienie jest kluczowe do przetrwania. Złamanie kłów u drapieżnika, który musi polować na ofiary, było często wyrokiem.
- ZOBACZ – Pluton i jego księżyc powstali przez „pocałunek”? Historia zaskakującej „kosmicznej miłości”
Z biegiem lat drapieżne koty zmieniały także swoje techniki łowieckie. Zamiast w głównej mierze polegać na swoich ostrych i wydłużonych zębach, skupiały się na zwinności, szybkości i zaskoczeniu ofiary.
Źródła: https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)01626-9
https://theconversation.com/new-research-reveals-why-sabre-toothed-predators-evolved-their-deadly-teeth-246783
https://www.sciencealert.com/study-reveals-why-saber-teeth-evolved-repeatedly-in-prehistoric-predators
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gorgonopsy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Konwergencja_(biologia)
