Jak w różnych kulturach obchodzi się święta zmarłych? Ciekawe obrzędy z całego świata
Tak obchodzi się dzień zmarłych w różnych krajach. Opis ciekawych i barwnych tradycji.
Przełom października i listopada to dla wielu osób czas zadumy i moment, w którym więcej myśli się o przodkach. W Polsce czas ten kojarzony jest głównie z uroczystością Wszystkich Świętych oraz Zaduszkami. W innych krajach również czci się pamięć osób, które odeszły, ale obrzędy wyglądają często zupełnie inaczej.
Jak w innych kulturach obchodzi się święto zmarłych, w jaki sposób okazuje się szacunek duszom przodków i czy obchody zawsze kojarzą się z poważnym i często przygnębiającym nastrojem?
Dni zmarłych w różnych kulturach
Tak, jak było wspomniane wyżej, w Polsce zdecydowana większość osób obchodzi uroczystość Wszystkich Świętych oraz Zaduszki. Rodziny udają się wspólnie na cmentarze, by złożyć przy grobach przodków kwiaty i zapalić znicze.
Wywodzi się to z dawnej przedchrześcijańskiej tradycji, gdy rozpalano ogniska przy mogiłach, wierząc, że chroni to zbłąkane dusze. Niektórzy słusznie kojarzą ten czas z dziadami, czyli słowiańskim zwyczajem i obrzędami, w których to żywi kontaktowali się ze zmarłymi w formie przygotowanej uczty, którą to spożywano w domach lub bezpośrednio na grobach. Miało to zapewnić opiekę i przychylność ze strony duchów.
Obecnie Zaduszki czy Wszystkich Świętych kojarzy się zdecydowanie z poważnym nastrojem, czasem zadumy i kontemplacji. Wspominanie przodków odbywa się w ciszy, nierzadko w towarzystwie modlitwy. Co ciekawe, w wielu kulturach jest zupełnie odwrotnie, a obcowanie z duchami jest czasem radosnym.
Día de Muertos
Meksykańskie święto zmarłych zyskuje coraz większa popularność w Polsce w ostatnich latach. Jest związane z kolorowym i wesołym festiwalem, pełnym rozmaitych charakterystycznych ozdób, muzyki oraz tańca. Święto łączy żałobę i pamięć z radością. Mimo kolorowego i lekkiego charakteru, jest to czas, który traktuje się bardzo poważnie – ma bogatą historię i ogromne znaczenie kulturowe. Tego rodzaju kult przodków ma co najmniej 3000 lat. Obchody meksykańskiego święta zmarłych zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Samo Día de Muertos przypada 1 i 2 listopada, choć wiele osób zaczyna świętowanie nieco wcześniej. Przygotowywane są kolorowe ozdoby w kształcie czaszek, specjalne słodkie wypieki czy bukiety kwiatów. Najważniejsza jest tutaj aksamitka, zwana w Meksyku „kwiatem zmarłych”.
Podczas obchodów nie brakuje charakterystycznych stylizacji, w tym makijażu nawiązującym do czaszki, barwnych sukien, kapeluszy i dodatków.
Pangangaluluwa
Pangangaluluwa to filipińska tradycja związana ze świętem zmarłych. Wielu osobom zapewne skojarzy się z amerykańskim Halloween, ponieważ w pewnych aspektach jest do niego bardzo podobna. Podczas obchodów ludzie, głównie dzieci, przebierają się za zbłąkane dusze zmarłych i chodzą od domu do domu, śpiewając pieśni i prosząc o przekąski (szczególnie kakanin – lepkie ciastko ryżowe) czy pieniądze.
Przebieranie się za zagubione dusze symbolizuje łączenie się świata żywych i umarłych. Choć młodsi kojarzą ten zwyczaj z zabawą, zdobywaniem słodkości i okazją na śpiewanie czy przekazywanie opowieści o duchach. Dawniej wierzono, że ofiarowanie tradycyjnych przekąsek jest darem dla przodków i zapewnia pomyślność dla żyjących. Śpiewanie było formą modlitwy.
Obon
W Japonii święto zmarłych znane jest jako Obon. Mieszkańcy tego kraju wierzą, że w tym czasie dusze zmarłych powracają na ziemię, aby odwiedzić swoich bliskich. Co ciekawe, uroczystości związane z kultem przodków nie odbywają się w listopadzie, ale w miesiącach letnich. Japońskie kilkudniowe święta na cześć zmarłych mają długą historię i łączą w sobie elementy lokalnych wierzeń ludowych, jak i również tradycji buddyjskiej oraz konfucjańskiej.
Świętowanie obejmuje dekorowanie grobów i puszczanie charakterystycznych lampionów – tōrō-nagashi – na rzekach, co według wierzeń pomaga przybyłym duszom odnaleźć drogę w zaświaty. Obok zbiorników wodnych, gdzie płyną lampiony, odbywają się pokazy tańca bon odori.
Pchum Ben
Ceremonia Pchum Ben jest jedną z najdłuższych uroczystości religijnych w Kambodży (trwa 15 dni). Jest to czas, w którym ludzie wspominają i oddają hołd swoim zmarłym bliskim poprzez ceremonie i procesje wokół świątyń, zapalanie kadzideł oraz przynoszenie ofiar z jedzenia. Kambodżanie wierzą, że duchy zmarłych powracają, aby otrzymać jedzenie i błogosławieństwa.
W tym okresie przygotowuje się lokalną przekąskę zwaną „Bai Bens”. Są to kulki kleistego ryżu gotowanego w mleku kokosowym zmieszanym z różnymi składnikami.
Źródła: https://www.lonelyplanet.com/articles/dia-de-los-muertos-what-to-know
https://www.atlasobscura.com/articles/philippine-halloween-traditions
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaduszki
https://www.linkedin.com/pulse/celebrate-pchum-ben-days-cambodia-hillocks-hotel-and-spa
https://oyakata.com.pl/ksiega-mistrza-oyakata/obon-japonskie-swieto-zmarlych/
