Oto najstarszy opis zaćmienia Słońca. Miało miejsce około 6000 lat temu
Dwaj astronomowie odkryli ciekawe zapiski związane z zaćmieniem Słońca.
Znaleziono prawdopodobnie najstarszy opis zaćmienia Słońca, jaki kiedykolwiek stworzono przez człowieka. Jest to fragment hinduskiego tekstu, który przedstawia to zjawisko w bardzo „magiczny” sposób.
Nowy opis przedstawia zjawisko zaćmienia, które odbyło się o tysiące lat wcześniej niż przedstawiały odkryte wcześniej tabliczki i rzeźby.
Najstarszy opis zaćmienia
Kiedy astronomowie przeczesali starożytny hinduski tekst znany jako Rygweda, odkryli, że odnosi się do całkowitego zaćmienia Słońca, które miało miejsce około 6000 lat temu – co czyni go najstarszą znaną wzmianką o tym zjawisku.
Czym jest zaćmienie Słońca?
Zaćmienie Słońca to zjawisko astronomiczne powstające, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy gwiazdą a Ziemią i tym samym przysłania światło słoneczne.
Zaćmienie jest zjawiskiem naturalnym, które znano od starożytności. W dawnych czasach przypisywano je siłom nadprzyrodzonym lub kojarzono ze złymi znakami. Całkowite zaćmienie Słońca może być przerażające dla osób nieświadomych wiedzy o tym zjawisku.
Hinduski tekst opisuje gwiazdę jako „przeszytą” ciemnością i mrokiem oraz sugeruje, że złe istoty spowodowały, że „magiczne sztuki słońca zniknęły”.
Rygweda
Rygweda to zbiór poematów i hymnów z różnych szkół religijnych i filozoficznych, który został skompilowany około 1500 r. p.n.e.
Sanskryt jest przede wszystkim księgą kapłańską. W znacznej mierze służyła celom liturgicznym i obrzędowym. Wedle tradycji jej teksty miał w trakcie ofiary wedyjskiej recytować hotar – kapłan zapraszający bogów do udziału w obrządku.
Podobnie jak prawie wszystkie teksty religijne, wspomina o wydarzeniach historycznych. Większość z nich jest współczesna czasowi, w którym została napisana, ale niektóre sięgają znacznie dalej wstecz. Na przykład, różne fragmenty Rygwedy wspominają o lokalizacji wschodzącego słońca podczas równonocy wiosennej. Jedno odniesienie opisuje równonoc wiosenną jako występującą w Orionie, a inne w Plejadach.
Opisy te pozwalają astronomom datować te odniesienia, ponieważ gdy Ziemia obraca się wokół własnej osi, chwieje się, zmieniając względne położenie ważnych wydarzeń astronomicznych.
Obecnie równonoc wiosenna znajduje się w gwiazdozbiorze Ryb. Około 4500 r. p.n.e. znajdowała się w Orionie, a około 2230 r. p.n.e. w Plejadach, co oznacza, że Rygweda zapisała pewne wspomnienia wydarzeń znacznie wcześniejszych niż jej kompilacja.
Opis zaćmienia w Rygwedzie
Język Rygwedy jest wysoce symboliczny i alegoryczny, co utrudnia rozróżnienie, które opowieści są mitami, a które historią. Jednak dwaj astronomowie – Mayank Vahia z Tata Institute of Fundamental Research w Mumbaju i Mitsuru Soma z National Astronomical Observatory of Japan – uważają, że znaleźli odniesienia do starożytnego zaćmienia. Swoje odkrycia przedstawili w czasopiśmie Journal of Astronomical History and Heritage.
Astronomowie zauważyli, że fragmenty te nie odnoszą się do historii Rahu i Ketu, która jest nowszą, hinduską mitologią otaczającą zaćmienie, co wskazuje, że fragmenty te zostały opisane przed powstaniem tych historii.
Kolejne fragmenty pomogły astronomom zawęzić ramy czasowe zaćmienia Słońca. Miało ono miejsce, gdy równonoc wiosenna znajdowała się w Orionie, a także zaledwie trzy dni przed równonocą jesienną. Było to również całkowite zaćmienie Słońca i musiało wystąpić nad obszarem, na którym żyli autorzy Rygwedy.
Astronomowie odkryli, że tylko dwie możliwe daty spełniają te kryteria: 22 października 4202 r. p.n.e. i 19 października 3811 r. p.n.e.
Obie te daty są wcześniejsze niż obecni rekordziści najstarszych wzmianek o zaćmieniu – gliniana tabliczka odkopana w Syrii, która odnotowała zaćmienie w 1375 r. p.n.e. lub 1223 r. p.n.e. oraz rzeźba skalna w Irlandii, która może odnosić się do zaćmienia w 3340 r. p.n.e.
