Tego o kawie nie wiedzieliście
Oto fakty o kawie, które pokazują, że jest to naprawdę wyjątkowy napój.
Wielu ludzi nie wyobraża sobie rozpocząć dnia bez filiżanki aromatycznej kawy. Napar ten nie tylko pobudza i poprawia koncentrację, ale ma również sporo korzyści zdrowotnych.
Warto wiedzieć więcej o tym niesamowicie popularnym napoju, który towarzyszy milionom ludzi każdego dnia. Kto odkrył, że można ją pić i kiedy parzenie ziaren kawy dotarło do Polski? Który kraj wygrywa pod względem liczby kawoszy?
Ciekawostki o kawie
Popularność kawy
Kawa to jednocześnie jeden z najpopularniejszych napojów, najpopularniejszych używek oraz źródeł kofeiny na świecie. Szacuje się, że na całym świecie każdego dnia wypija się 2,25 miliarda filiżanek kawy. Statystycznie prawie 3 na 4 Amerykanów piję kawę każdego dnia. Dla porównania w Polsce ponad 80% mieszkańców pije kawę regularnie. Zwykle jest to od 2 do 3 filiżanek dziennie.
Sugeruje to, że kawa odgrywa kluczową rolę w życiu dużej części populacji, wskazując na jej powszechną popularność i znaczenie kulturowe. Towarzyszy nie tylko porannej rutynie, ale spotkaniom towarzyskim, przerwom w pracy oraz pomaga zrelaksować się w wolnym czasie.
Czy kawa wypłukuje magnez?
To bardzo popularny mit, który wciąż krąży po internecie. Owszem, kawa ma właściwości moczopędne, a co za tym idzie powoduje wzrost wydalania magnezu wraz z moczem. Według szacunków 2-3 filiżanki kawy wypłukują około 4 mg magnezu.
Tutaj warto zwrócić uwagę na bardzo ważną rzecz – wspomniany napój jest jednocześnie źródłem tego pierwiastka chemicznego.
Wspomniane 2-3 filiżanki dostarczą nawet 21 mg magnezu, czyli po podsumowaniu okazuje się, że pijąc kawę dostarcza się go więcej niż wypłukuje.
Gdzie pije się najwięcej kawy?
Odpowiedź może zaskoczyć, że najwięcej kawy pije się w Finlandii. Statystycznie przypada 12 kg na osobę rocznie. Mówi się, że Finowie są królami kawy (na drugim miejscu jest Norwegia i niecałe 10 kg kawy na osobę rocznie). Kawa jest dla Finów nieodłącznym elementem życia towarzyskiego.
Największą popularnością cieszy się tam czarna kawa rozpuszczalna oraz espresso.
Historia kawy
Ziarna kawy rosną w różnych miejscach na całym świecie od wielu stuleci. Według ustnych przekazów to Etiopia odkryła je jako pierwsza.
Popularna etiopska legenda głosi, że pasterz o imieniu Kaldi zauważył, że wypasane przez niego kozy jedzą owoce z konkretnego drzewa. Po spożyciu ich zwierzęta stawały się bardzo energiczne i prawie nie spały. Mężczyzna zrozumiał, że roślina ta jest wyjątkowa i ma specjalne właściwości.
Jednak napoje kawowe, które znamy dzisiaj, pojawiły się po raz pierwszy w Jemenie w XV wieku. Mieszkańcy południowej Arabii przywozili dziko rosnące krzewy kawowe z Kaffy w Etiopii, aby je uprawiać i parzyć ich ziarna. W XVI wieku napoje kawowe zaczęły być rozpoznawane na Półwyspie Arabskim, a także w Egipcie, Turcji, Persji i Syrii.
Kawa w Polsce
Do Polski kawa dotarła pod koniec XVII wieku z południa, od panujących nad Mołdawią Turków. W 1670 polityk i poeta Jan Andrzej Morsztyn jako pierwszy opisał ją słowami:
Napój, jak brzydka trucizna i jady,
Co żadnej śliny nie puszcza na zęby,
Niech chrześcijańskiej nie plugawi gęby.
Wiadomo, że jej miłośnikami byli Jan III Sobieski oraz Bohdan Chmielnicki. Początkowo uważano nie tylko, że kawa nie jest zbyt smaczna, ale także mówiono, że jest szkodliwa.
Kawa zyskała większą popularność dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku. Najpierw moda na jej spożycie ogarnęła Gdańsk, gdzie powstały pierwsze kawiarnie zwane kafehausami. Następnie rozpowszechniła się na resztę kraju.
Korzyści z picia kawy
Delektowanie się filiżanką kawy o poranku to jedno, ale świadomość tego, że kawa zapewnia również korzyści zdrowotne, to inna sprawa.
Picie kawy zwiększa przepływ krwi w naczyniach krwionośnych o prawie 30%. Wpływa pozytywnie na pracę serca i naczyń krwionośnych.
Kawa zmniejsza także szansę na zachorowanie na cukrzycę, schorzenia neurologiczne (np. Parkinsona, Alzheimera), choroby wątroby, nowotwory a nawet depresję.
Kawa jest bogatym źródłem antyoksydantów. W surowych ziarnach znajduje się około 1000 różnych przeciwutleniaczy, a podczas parzenia uwalniają się kolejne z nich.
Podsumowując: większość badań wskazuje na fakt, że picie kawy w ilości 3-4 filiżanek ma więcej efektów pozytywnych niż negatywnych.
Uprawianie kawy
Kawa jest jedną z najbardziej pracochłonnych upraw na świecie.
Proces od zasadzenia krzewu kawowego do zaparzenia filiżanki kawy trwa od 2 do 3 lat. Co więcej, kawa jest uważana za dość wrażliwą, a jej jakość może się drastycznie zmienić, jeśli nie jest odpowiednio suszona, przechowywana lub palona.
Największym producentem kawy jest Brazylia, która wytwarza 1/3 kawy z całego światowego rynku.
Arabika to najstarszy i obecnie najbardziej popularny gatunek kawy (75 procent światowej sprzedaży). Drugi najpopularniejszy gatunek to robusta.
Kawa a sport
Kawa jest również dobrym wyborem dla osób, które uprawiają sport. Napój ten zwiększa przepływ krwi do serca i mięśni, wspiera produkcję energii oraz poprawia aktywność fizyczną.
Wypicie kawy przed wysiłkiem fizycznym zmniejsza ból mięśni nawet o połowę. Kofeina może odcinać mięśnie od dostępu do glukozy z krwi.
Kawa wspomaga także odchudzanie, choć należy pamiętać, że mowa tutaj o czarnej kawie bez dodatku cukru. Słodzone kawy z dodatkami, na przykład czekoladą i bitą śmietaną, są bardzo kaloryczne.
Szerokie zastosowanie
Choć kawa w formie napoju jest oczywiście najpopularniejsza, nie jest to jej jedyne zastosowanie.
Zmielone ziarna kawy są popularnym składnikiem domowych peelingów, które pomagają złuszczyć martwy naskórek.
Kawa jest dobrym środkiem neutralizującym zapachy. Może także posłużyć jako nawóz dla roślin, ponieważ jej ziarna są bogate w różne minerały.
Fusy po wypitym napoju przydadzą się także w ogrodzie. Kofeina odstrasza szkodniki, takie jak na przykład ślimaki.
Kawa a zdrowie psychiczne
Kofeina ma ścisły związek z psychiką człowieka. Poza tym, że pobudza i zwiększa koncentrację, co jest raczej powszechnie wiadome, może też wspomagać pamięć i proces nauki. Poprawia procesy myślowe, zmniejsza ryzyko stanów lękowych, nerwicy i napadów paniki.
Oczywiście mowa tutaj o piciu kawy w odpowiednich ilościach, ponieważ po jej przedawkowaniu odczuje się negatywne skutki, takie jak m.in. przyspieszone bicie serca, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności czy osłabiona koncentracja.
Najdroższa kawa świata
Jedną z najdroższych, a na pewno najpopularniejszą z kaw z wysokiej półki cenowej jest Kopi Luwak, która pochodzi z Indonezji. Cieszy się takim rozgłosem z racji tego, z jakich ziaren kawy się ją wytwarza. Te wydobywane są z odchodów łaskuna palmowego.
Zwierzę zjada owoce kakaowca. W jego przewodzie pokarmowym trawiony jest miąższ, a ziarna przechodzą i są wydalane. W ten sposób oddziałują na nie bakterie produkujące kwas mlekowy, przez co ziarna tracą gorzki smak, a kawa z nich parzona zyskuje łagodny aromat.
Z racji tego, że „wytwarzanie” Kopi Luwak jest tak specyficzne, jest to jedna z najdroższych kaw świata. Głównymi konsumentami są Stany Zjednoczone i Japonia, chociaż staje się dostępna też w innych krajach, w tym także w Polsce. Jej cena to nawet 350 złotych za 100 gramów.
