Tym będziecie mogli szpanować przed kumplami. O Księżycu
Oto garść interesujących informacji związanych z naturalnym satelitą naszej planety.
Toksyczny księżycowy pył, uciekający satelita i pogrzeb na Księżycu – to zaledwie kilka ciekawostek na temat najbliższego nam ciała niebieskiego.
21 lipca 1969 roku pierwszy człowiek stanął na powierzchni Księżyca. Od tamtej pory ludzkość zdobyła ogromną wiedzę na temat naturalnego satelity Ziemi. Niektóre fakty na jego temat są naprawdę niewiarygodne.
Ciekawostki o Księżycu
Księżyc to jedyny naturalny satelita Ziemi. Jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym.
Wydawać by się mogło, że sam w sobie nie jest szczególnie ciekawy. Większość osób kojarzy Neila Armstronga i pierwszy lot na Księżyc. Często mówi się też o tym, że nasz satelita ma swoje fazy, które są mocno spopularyzowane przez astrologię.
Księżyc jest jednak znacznie ciekawszy. Warto dowiedzieć się więcej na jego temat.
Człowiek pochowany na Księżycu
Eugene Merle Shoemaker, amerykański astronom i geolog, współodkrywca słynnej komety Shoemaker-Levy 9. Szkolił Neila Armstronga i innych astronautów do misji Apollo.
Shoemaker miał być pierwszym geologiem, który spacerował po naturalnym satelicie Ziemi. Niestety, problemy zdrowotne uniemożliwiły mu lot na Księżyc za życia.
W 1997 roku, poszukując nieodkrytych kraterów uderzeniowych, udał się do Australii, gdzie 18 lipca zginął w wypadku samochodowym. Aby uhonorować jego wkład w nauki planetarne, jego prochy zostały przetransportowane na Księżyc na pokładzie orbitera NASA Lunar Prospector. Na razie pozostaje on jedynym człowiekiem pochowanym na Księżycu.
Księżyc powoli oddala się od Ziemi
Według NASA oddziaływania grawitacyjne, które spowodowały, że Księżyc został zablokowany pływowo z Ziemią (ang. tidal locking), uwalniają energię. To przez nią nasz naturalny satelita powoli oddala się od planety.
Ostatecznie procesy formowania i blokady pływowej przestały zmieniać orbitę księżyca wokół Ziemi, ale Księżyc nadal oddala się od naszej planety o około 1,5 cala (4 centymetry) rocznie. Chociaż nie jest to dużo, spowoduje to, że Księżyc stanie się znacznie bardziej odległy od Ziemi w ciągu milionów lat.
Skały ruszają się pod wpływem Księżyca
Wszyscy wiedzą, że Księżyc jest częściowo odpowiedzialny za powodowanie pływów oceanów i mórz na Ziemi. Jednak nie każdy słyszał o tym, że gdy satelita ten krąży wokół Ziemi, powoduje to również przypływy i odpływy skał w taki sam sposób, jak ma to miejsce w przypadku wody.
Efekt ten nie jest oczywiście tak zauważalny, jak w przypadku oceanów. Mimo to jest mierzalny, a stała powierzchnia Ziemi przesuwa się o kilka centymetrów podczas każdego przypływu.
Na Księżycu istnieją „trzęsienia ziemi”
Rzecz jasna nie są one nazywane trzęsieniami ziemi, ale trzęsieniami księżyca (tzw. moonquakes). Są spowodowane wpływem grawitacyjnym naszej planety. W przeciwieństwie do trzęsień na Ziemi, które trwają najwyżej kilka minut, trzęsienia Księżyca mogą trwać do pół godziny. Są one jednak znacznie słabsze niż trzęsienia ziemi.
Księżyc ma wyjątkowy zapach
Wydawać by się mogło, że Księżyc nie może pachnieć, skoro nie ma typowej atmosfery. Jednak astronauci Apollo 11 byli zaskoczeni odkryciem, że Księżyc ma zapach, który przylgnął do ich skafandrów, sprzętu i zebranych próbek księżycowych i był wykrywalny, gdy ponownie znaleźli się w środowisku z powietrzem. Astronauci Apollo opisali ten zapach jako metaliczny, podobny do spalonego prochu strzelniczego lub zapachu unoszącego się w powietrzu po wybuchu petardy.
Pył księżycowy jest niebezpieczny dla człowieka
Pył księżycowy zawiera w sobie krzemiany – materiał, który jest często spotykany na ciałach niebieskich o dużej aktywności wulkanicznej. Na Ziemi przez niego cierpią górnicy, którzy wdychając go, narażają się na stany zapalne oraz zmiany bliznowate w płucach.
Pył jest drobny jak proszek, ale ostry jak szkło. Niska grawitacja Księżyca pozwala drobnym cząsteczkom dłużej pozostawać w zawieszeniu i wnikać głębiej do płuc.
Aby lepiej zobrazować, jak ostre są te drobiny, warto wspomnieć, że podczas misji Apollo 17 pył księżycowy starł podeszwy z butów astronautów. Osoby uczestniczące w misji doświadczyły także „księżycowej alergii”, co objawiło się m.in. katarem i kichaniem.
Fazy księżyca zależą od jego położenia
Fazy księżyca zależą od jego położenia względem Ziemi i Słońca. Jeśli Ziemia znajduje się bezpośrednio między Słońcem a Księżycem, strona Księżyca zwrócona w kierunku Ziemi jest w pełni oświetlona i widzimy pełnię. Jeśli jednak Księżyc znajduje się między Ziemią a Słońcem, oświetlona strona jest skierowana od nas i jest to nów, co oznacza, że w ogóle nie widzimy Księżyca.
Kiedy księżyc wydaje się zwiększać swój rozmiar aż do pełni, mówi się, że „przybywa”, a kiedy maleje – „ubywa”.
Woda na Księżycu
Ma ona postać lodu uwięzionego w pyle oraz minerałach na i pod powierzchnią. Wykryto ją na obszarach powierzchni Księżyca, które znajdują się w stałym cieniu, a zatem są bardzo zimne, co umożliwia przetrwanie lodu.
Woda znalazła się na Księżycu najprawdopodobniej przeniesiona przez komety oraz meteoroidy nieustannie bombardujące jego powierzchnię.
